HISTORIA
Powstanie Towarzystwa
W lutym 1958 r. powstało w Warszawie Towarzystwo Przyjaciół Książki. Dzięki zmianom w statucie tej organizacji od roku 1969 zaczęły powstawać oddziały terenowe.
Towarzystwo Przyjaciół Książki Oddział w Kaliszu powołano do życia na zebraniu organizacyjnym w dniu 20 grudnia 1977 r. z inicjatywy grupy osób, wśród których byli m.in. Ryszard Templewicz, Władysław Kościelniak, Stanisław Jaśkiewicz, Eligiusz Walczak. Inicjatorem całego przedsięwzięcia był Krzysztof Walczak.
Celem inicjatorów było reaktywowanie i rozwój ruchu bibliofilskiego na ziemi kaliskiej, a także kontynuowanie tradycji Towarzystwa Przyjaciół Książki w Kaliszu, działającego w okresie międzywojennym (1927-1936).
Siedziba
W latach 1977-1982 siedzibą Towarzystwa była Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka, od stycznia 1983 - Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. A. Asnyka i od października 1992 r. ponownie biblioteka pedagogiczna.
Miejsca spotkań
Kaliscy miłośnicy książki spotykali się w bibliotece pedagogicznej, w bibliotece publicznej, w Kaliskiej Drukarni Akcydensowej, a ostatnio od kilku już lat korzystają z gościnnych progów Kaliskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Wystawy
Towarzystwo Przyjaciół Książki było współorganizatorem 5 ekspozycji ekslibrisów. Pierwsza pt. Ekslibrisy ze zbiorów Pedagogicznej Biblioteki Wojewódzkiej w Kaliszu miała miejsce w 1980 r., kolejna w 1982 r. to Ekslibrisy Władysława Kościelniaka. W roku 1987 odbyły się dwie wystawy znaków książkowych: Człowiek, architektura, przyroda w ekslibrisie Władysława Kościelniaka i Wojewódzkie biblioteki publiczne w exlibrisie. Ostatnia ekspozycja ze współudziałem TPK Kaliszanie w exlibrisie Władysława Kościelniaka miała miejsce w 1988 r.
Działalność wydawnicza
W latach 1977-1996 nakładem TPK ukazało się 19 wydawnictw, m.in. Suplement do portretu Władysława Kościelniaka...(H. i Sz. Molendowie, 1979), Ekslibrisy członków Towarzystwa Przyjaciół Książki w Kaliszu (1981), Signa tempori[s] czyli sigilla herbowe książąt kaliskich y królewskiego miasta Kalisza... (W. Kościelniak, 1982), Drukarstwa kaliskiego rzecz ku czci prześwietnego Księcia Kościoła i wielmożnego pana Wawrzyńca Gembickiego... (1984), Józef Leopold z Rzepiszewa i jego księgozbiór (K. Walczak, 1987), Ulice kaliskie (E. Walczak, 1988), Kalisz piórem Marii Dąbrowskiej malowany (wyboru dokonali H. i Sz. Molendowie, 1989), Władysław Kościelniak - bibliografia (E. Andrysiak, 1996).
W 1998 r. z okazji 20-lecia działalności Towarzystwa ukazały się dwa druczki: Towarzystwo Przyjaciół Książki w Kaliszu. Wydawnictwa oraz Towarzystwo Przyjaciół Książki w Kaliszu. Ludzie i ekslibrisy.
Krąg ludzi Towarzystwa
W ciągu 20 lat (grudzień 1977-grudzień 1997) Towarzystwo przyjęło w poczet swoich członków 73 osoby; w 1977 liczyło 11 osób, w 1978 - 20, w 1982 - 36, w 1986 i 1988 - 46, w 1992 - 37 i w 1997 - 31 osób. Z Towarzystwa odeszli na zawsze Stanisław Jaśkiewicz, Jadwiga i Józef Korcalowie, Wacław Kosiorek oraz Maria i Henryk Wrotkowscy.
Pierwszym prezesem Towarzystwa był dr Krzysztof Walczak (III 1978-XI 1979), od XI 1979 do IX 1992 r. prezesował TPK Ryszard Templewicz, a od X 1992 r. prezeską kaliskich miłośników książki jest Ewa Andrysiak.
Spotkania bibliofilskie
Zgodnie ze statutem stowarzyszenie organizuje spotkania, odczyty i prelekcje związane z książką. Od stycznia 1978 r. do końca grudnia 1977 r. odbyło się 55 spotkań przygotowanych przede wszystkim przez członków kaliskiego TPK, m.in. Kalisz jako ośrodek wydawniczy w XIX w. (K. Walczak, 1987), Biblioteki XIX-wiecznego Kalisza (K. Walczak, 1991), Towarzystwo Przyjaciół Książki w Kaliszu 1927-1936 (E. Andrysiak, 1993), Książka na łamach Gazety Kaliskiej 1893-1914 (D. Wuńka, 1993), O literaturze w kalendarzach kaliskich (E. Steczek-Czerniawska, 1994), Jak powstaje ekslibris (W. Kościelniak, 1994), Tradycje bibliofilskie Kalisza (E. Andrysiak, 1997), Statut Kaliski Artura Szyka (W. Kościelniak, 1997).
Ponadto odbywały się spotkania, na których członkowie TPK prezentowali fragmenty swoich księgozbiorów. Najbardziej jednak we wspomnieniach utkwiły spotkania określone jako kulinarne.
Gospodarzami dwóch takich spotkań byli państwo Anna i Ryszard Templewiczowie, którzy częstowali gości zupą cebulową (spotkanie nt. Nasze książki kucharskie, 14 XII 1994) i raczyli kartoflami nadziewanymi grzybami (spotkanie świąteczno-noworoczne - 29 XII 1987). Trzecie spotkanie kulinarne odbyło się w pracowni Władysława Kościelniaka z okazji 80. rocznicy jego urodzin (1 X 1996), a menu wybierał sam jubilat.
Ciekawe były także spotkania z gośćmi z Wrocławia, Warszawy i Łodzi. Gawędę Tradycje bibliofilstwa polskiego wygłosił Stanisław J. Gruczyński (1979), Roman Tomaszewski mówił nt. Nowe w poligrafii (1986), a Jerzy Z. Golski o Bibliotece Anińskiej (1987). W 1987 r. odbyło się spotkanie z poetką i pisarką Wandą Karczewską. Pięciokrotnie gościł w Kaliszu Michał Hilchen - prezes ZG TPK, który wystąpił tu z odczytem Piękno książki (1980), prelekcją poświęconą książce zabytkowej i jej oprawie (1985) oraz gawędą pt. Nieznany modlitewnik Stanisława Samostrzelnika (1990).
Zjazdy bibliofilskie
Członkowie kaliskiego TPK od początku swojej działalności włączyli się w krajowy ruch bibliofilski, brali udział w trzech zorganizowanych po wojnie Ogólnopolskich Zjazdach Bibliofilów w Toruniu (1978), Lublinie (1985) i Łodzi (1987). W 1984 r. zaznaczyli także swój udział w Pikniku Bibliofilskim w Krzemionkach.
Okazję do bibliofilskich spotkań stanowią także walne zjazdy delegatów Towarzystwa Przyjaciół Książki. Kaliszanie biorą w nich udział od 1979 r. (Warszawa - 1979, 1986, 1992; Duszniki Zdrój - 1983; Bochnia - 1989).