Bibliofilskie zamiłowania Polek. Właścicielki bibliotek w dawnej Polsce (XIII-XIX w.)

Spotkanie rozpoczęło się chwilą ciszy, w ten sposób bibliofile uczcili pamięć zmarłego dr. Zbigniewa Kledeckiego, członka honorowego TPK, wieloletniego prezesa Kaliskiego Towarzystwa Lekarskiego i darczyńcy Książnicy Pedagogicznej w Kaliszu. Następnie gawędę zatytułowaną Bibliofilskie zamiłowania Polek. Właścicielki bibliotek w dawnej Polsce (XIII-XIX w.) przedstawiła prof. Hanna Tadeusiewicz, (były kierownik Katedry Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Łódzkiego, członek Łódzkiego Towarzystwa Przyjaciół Książki i sympatyk Towarzystwa Przyjaciół Książki w Kaliszu). Prelegentka podkreśliła, iż problematyka roli kobiet w dziejach tworzenia bibliotek polskich to obszar mało dotąd zbadany. Prof. Tadeusiewicz przedstawiła sylwetki 26 magnatek, których biblioteki funkcjonowały w 32 miejscowościach na terenie Polski wolnej i pod zaborami, np. w Nieświeżu, Lubartowie, Kodeniu, Tulczynie, Rogalinie, Nieborowie czy Łańcucie. Listę zasłużonych bibliofilek otworzyła księżniczka Salomea, która w 1268 r. zapisała posiadane przez siebie księgi klasztorowi franciszkańskiemu. W następnym stuleciu królowa Jadwiga – według informacji Jana Długosza – ofiarowała swe zbiory na rzecz nie funkcjonującego jeszcze Uniwersytetu Krakowskiego, reaktywowanego w 1400 r. W następnych wiekach bibliofilskie zamiłowania przejawiały właścicielki bibliotek rodowych w Polsce, opiekunki kolekcji odziedziczonych po rodzicach i zbiorów mężów, kolekcjonerki własnych bibliotek – z rodu Radziwiłów, Sanguszków, Sapiehów, Potockich, Lubomirskich, Branickich czy Czartoryskich. Wszystkie one dbały o zapewnienie księgom pięknych opraw introligatorskich, zamawiały herbowe ekslibrisy lub, tak jak projektantka pierwszego polskiego kobiecego znaku własnościowego Konstancja Radziwiłłowa w XVIII w., wykonywały własne księgoznaki. W wykładzie nie zabrakło także akcentu lokalnego – postaci Izy Działyńskiej z Czartoryskich, organizatorki, wraz z mężem w latach 1875-1882, muzeum oraz biblioteki w Gołuchowie. Na zakończenie spotkania prezes towarzystwa – prof. Ewa Andrysiak – wręczyła prelegentce, dedykowany dla niej bibliofilski druk pt. „Jan Muszkowski – uczony i miłośnik ksiąg”.

#photo #profHannaTadeusiewicz